2018 жылы Қазақстанда тіркеуге алынған шағын және орта кәсіпкерлік (одан әрі - ШОК) субъектілерінің саны 1,8%-ға өсіп, 1 569 мың бірлікке
жетті. Оның үстіне олардың еліміздегі шаруашылық субъектілерінің жалпы санындағы мөлшері 96,7%-ға дейін өсті. Өткен жылы электрмен
жабдықтау, білім, тау-кен өнеркәсібі, қызмет көрсету, өнер және көңіл көтеру салаларындағы салалық кәсіпкерлік өсімі аса байқалды. Тіркеуге
алынған ШОК субъектілері санының төмендеуі транспорт, қойма және сауда салаларында байқалды. (1-кесте)
Жұмыс істейтін кәсіпкерлер саны 8,3%-ға артты.
1-кесте
ҚР ТІРКЕУГЕ АЛЫНҒАН ШОК СУБЪЕКТІЛЕРІ
САНЫНЫҢ ДИНАМИКАСЫ
2 500
200
ЖҰМЫС ІСТЕЙТІН
1 540
1 569
КӘСІПКЕРЛЕР САНЫ
1 501
150
1241
1146
1106
1 000
100
96,2
96,7
8,3%
96,1
АРТТЫ
0
50
2016
2017
2018
Тіркелген ШОК субъектілері, мың дана
Әрекет етуші ШОК субъектілері, мың. бірл.
Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің
Шаруашылық жүргізуші субъектілерінің жалпы санындағы
ШОК субъектілерінің үлесі, %
Статистика жөніндегі комитетінің деректері бойынша 2018
Дереккөзі: ҚР Ұлттық экономика министрлігінің
жылдың соңында жұмыс істейтін тұрғындар саны 8 704 мың
Статистика жөніндегі комитеті (www.stat.gov.kz).
адамды құрады, оның ішінде 2019 жылдың 1 қаңтарында ШОК-
пен айналысатындар саны 3 268 мың адам (барлық жұмыспен
2-кесте
қамтылғандардың 37,5%-ы) болды. Өткен жылмен салысты-
ҚР ЕҢБЕКПЕН ҚАМТЫЛҒАН
рғанда ШОК-пен айналысатындар саны 0,9% өскен. (2-кесте)
ТҰРҒЫНДАР САНЫНЫҢ ДИНАМИКАСЫ
10 000
50,0
Соңғы 7 жылда Қазақстанның ІЖӨ өсімі айқын байқалады.
8 585
8 704
8 553
2018 жылы Қазақстанның ІЖӨ-і 3,9% өсіп, 58 786 млрд тең-
8 000
гені құрады. Тауар өндірісі ІЖӨ-нің 38,3%-ын қалыптастырды
40,0
37,0
36,6
37,5
(оның 28,7%-ы - өнеркәсіп өндірісі), қызмет көрсету - 54,4%,
6 000
өнім салығы - 7,3%.
30,0
4 000
3 167
3 268
ҚР ҰЭМ Статистика жөніндегі комитетінің деректері
3 145
20,0
бойынша
2018 жылғы ШОК өнімдерінің шығарылы-
2 000
мы 26 490 млрд теңгені құрады. Өткен жылдың сәйкес
мерзімімен салыстырғанда бұл көрсеткіш (салыстырмалы
0
10,0
баға бойынша) 7,5% өскен. 2018 жылы ШОК өнімдерінің
2016
2017
2018
жалпы көлемінің 68,8%-ын шағын кәсіпорындар, 19,6%-ын
Экономикамен айналысатын тұрғындар, мың адам
- орта кәсіпорындар және тағы да 11,6%-ын - жеке кәсіп-
керлер мен шаруа қожалықтары шығарған.
ШОК-пен айналысатын тұрғындар, мың адам
ШОК-пен айналысатындардың үлесі, % (оң жақтағы діңгек)
ШОК жалпы қосымша құнының 2018 жылғы ІЖӨ-дегі үлесі
Дереккөзі: ҚР Ұлттық экономика министрлігінің
28,9% болды. (3-кесте)
Статистика жөніндегі комитеті (www.stat.gov.kz).
ЖЫЛДЫҚ ЕСЕП 2018
3-кесте
Кәсіпкерлікті несиелеу көрсеткіштері мен қордың
несиелеудегі үлесі
ІЖӨ МЕН ҚР ШОК ӨНІМДЕРІ ӨНДІРІСІНІҢ ДИНАМИКАСЫ
Тұтастай алғанда 2018 жылы банк несиесінің көлемі 24,4%-
80 000
50
ға, 13,5 трлн теңгеге өскен, сондай-ақ кәсіпкерлікке бөлінген
қаржы мөлшері 23,6%, шағын кәсіпкерлікті несиелеу 14,0%
58 786
40
өскен. (4-кесте)
60 000
51 967
46 971
28,9
30
26,8
25,6
40 000
20
ЖЕКЕ
26 490
21 148
КӘСІПКЕРЛІК
20 000
16 857
10
СУБЪЕКТІЛЕР
0
0
2016
2017
2018
495
ІЖӨ, млрд теңге
МЛРД ТЕҢГЕ
ШОК өнімдерінің өндірісі, млрд теңге
ШОК-ның ІЖӨ өнімдегі үлесі, % (оң жақтағы діңгек)
НЕСИЕ
АЛДЫ
Дереккөзі: ҚР Ұлттық экономика министрлігінің
Статистика жөніндегі комитеті (www.stat.gov.kz).
4-кесте
2018 жылы Қор ЕДБ, ЛК, МҚҰ қаражаттарды шарттасып
ЭКОНОМИКА МЕН ШАҒЫН КӘСІПКЕРЛІКТІ
орналастыру,
кәсіпкерлердің
несиелері
жөніндегі
НЕСИЕЛЕУДІҢ ЖЫЛ САЙЫНҒЫ КӨЛЕМІ
пайыздық мөлшерлемелерді субсидиялау және несиелерді
кепілдендіру бағдарламасын жүзеге асыруды ұсынды.
13 460
15 000
100,0
Жалпы өткен жылы Қордың бағдарламаларына қатысқан
10 819
жеке кәсіпкерлік субъектілері
495 млрд теңге несие
9 833
78,5
9 412
80,0
алды. Кәсіпкерлік мақсатындағы банк несиелерінің жалпы
70,4
7 721
69,9
көлемінің
5%-ы қор бағдарламасына қатысушыларға
10 000
7 615
60,0
тиді. Үлестің төмендігі ЕДБ несиелерінің 50%-ға жуығын
алған сауда және құрылыс салалары Қор бағдарламалары
40,0
бойынша несиеленетін экономиканың басым секторларына
5000
жатпайтындығына байланысты.
20,2
1 984
1 737
20,0
1 524
12,9
14,1
Экономиканың басым секторларын қаржыландыруға күш
0
10,0
2016
2017
2018
салынуынан Қордың салымын қарастырғанда оның 10,4%-
ға дейін азайғаны байқалды, ол өткен жылғы көрсеткіштен
Экономикаға берілген несиелер,млрд теңге
6,2 тармақ төмен. (5-кесте)
Кәсіпкерлік мақсатқа берілген несиелер, млрд теңге
Шағын кәсіпкерлікке берілген несиелер, млрд теңге
Қайта өңдеу өнеркәсібіне Қор берген несиелер үлесі 2017
Кәсіпкерлік мақсатындағы несиелердің үлесі, % (оң жақтағы діңгек)
жылғы 17,2%-дан 2018 жылғы 14%-ға дейін төмендеді. Әрі
Шағын кәсіпкерлік несиелерінің үлесі, % (оң жақтағы діңгек)
2017 жылмен салыстырғанда Қордың қайта өңдеу өнеркәсібі
саласына берген несие мөлшерінің 5 млрд теңгеге өскені
Дереккөзі: Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі
байқалды.
ЖЫЛДЫҚ ЕСЕП 2018
Басым секторлар мен қайта өңдеу өнеркәсібіне Қор берген не-
5-кесте
сиелер мөлшерінің төмендеуі
2014-2015 жылдардағы Ұлттық
ЭКОНОМИКАНЫҢ БАСЫМ СЕКТОРЛАРЫНДАҒЫ
Қор қаржысы есебінен қайта өңдеу өнеркәсібіндегі шағын және
ЖОБАЛАРДЫ НЕСИЕЛЕУ ДИНАМИКАСЫ
орта бизнес субъектілерін қолдау бағдарламасы аясына бөлінген
қаржыны игерудің аяқталуына және Қордың даму Стратегиясының
4 000
30,0
3 732
микро және шағын кәсіпкерлік субъектілерін қолдау мөлшерін
арттыруға ауытқуына байланысты. (6-кесте)
3 219
3 000
2 835
20,0
2018 жылы Қор қаржылық қолдау бағдарламаларымен бір кезеңде
16,4
16,6
кәсіпкерлерді оқыту мен оларға кеңес беру бағдарламасын жүзеге
2 000
асыруды одан әрі жалғастырды.
10,4
10,0
1 000
529
472
387
2018 жылы edu.damu.kz вэб платформасы базасындағы
0
0,0
«Кәсіпкерлікті қашықтықтан қолдауды дамыту» жобасы аясында
2016
2017
2018
7 219 адам оқытылды.
Экономиканың басым секторларында ЕДБ берген несиелер, млрд теңге
Есепті кезеңнің соңына қарай «Бизнестің жол картасы - 2020»
Экономиканың басым секторларында «Даму» қоры
бизнесті қолдау мен дамытудың мемлекеттік бағдарламасы
бағдарламасы бойынша берілген несиелер, млрд теңге
аясында жүзеге асырылып жатқан «ШОК топ менеджментін оқыту»
Экономиканың басым секторларында «Даму» қоры бағдарламалары
бойынша берілген несиелердің үлесі (оң жақтағы діңгек)
компоненті аясындағы тыңдаушылар саны 2949 кәсіпкерді құрады,
Дереккөзі: Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі
оның ішінде 2018 жылы 424 адам оқытылды.
6-кесте
EDU.DAMY.KZ
ҚАЙТА ӨҢДЕУ ӨНЕРКӘСІБІ
ВЭБ ПЛАТФОРМАСЫ
ЖОБАЛАРЫН НЕСИЕЛЕУ ДИНАМИКАСЫ
БАЗАСЫНДА
1 600
40,0
1 493
1 455
1 153
1 200
30,0
7 219
АДАМ
21,1
800
20,0
17,2
ОҚЫТЫЛДЫ
14,0
10,0
400
315
198
203
2018 жылы
18 Кәсіпкерлерге қызмет көрсету орталығы мен
0
0,0
кәсіпкерлікті қолдаудың
14 МКҚО 25,3 мың клиентке қызмет
2016
2017
2018
көрсетіліп, оларға 34,6 мыңнан астам кеңес берілді.
ЕДБ қайта өңдеу өнеркәсібіне берген
несиелер, млрд теңге
2018 жылдың қорытындысы бойынша Кәсіпкерлерге қызмет
Қайта өңдеу өнеркәсібіне «Даму» Қоры бағдарламалары
көрсету орталықтарының жобаларға қолдау көрсету аясында
бойынша берілген несиелер, млрд теңге
ЕДБ / ЛК / МҚҰ қолдауына дейін Қор құралдары бойынша
Қайта өңдеу өнеркәсібіне «Даму» Қоры бағдарламалары
бойынша берілген несиелердің үлесі, % (оң жақтағы діңгек)
қаржылық қолдау алу үшін берілген жеке кәсіпкерлік
Дереккөзі: Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі
субъектілерінің 6410 өтінімімен жұмыс жүргізілді.
ЖЫЛДЫҚ ЕСЕП 2018
ҚАЗАҚСТАННЫҢ 2019 ЖЫЛҒЫ ЭКОНОМИКАЛЫҚ
қарқынды экономикалық даму күтілуде.
ДАМУЫ МЕН ШОК КЕЛЕШЕГІ
Өсімнің маңызды факторларының бірі -
тауарлар мен қызмет экспортының артуы.
Мұнай мен металлға байланысты эконо-
2019-2023 жылдардағы Қазақстанның эко-
Қазақстан экономикасы әлемдік экономи-
миканың әлемдік төменгі бағаға бейімде-
номикалық өсу қарқыны Ұлттық экономи-
калық өсім қарқыны аясында, сұранымның
луінен және 2019-2023 жылдардағы тауар
ка министрлігінің болжамы бойынша жыл
өсіміне, сондай-ақ шикізат бағасының қа-
мен қызмет экспортына байланысты елдің
сайынғы түсім өсімі арқылы 3,9-4,6%-ға
лыпты сақталуына байланысты дамитын
экспорт стратегиясының ыңғайлы өсімі
жетуге тиіс, оның ішінде ведомствоның
болады. Бір кезеңде жалпы жиналымның
сақталатын болады.
болжамы бойынша экономикалық
өсім
өсуі, тұрғындар мен экспорттың тұрақты
2019 жылы 3,9% болады.
тұтынуының артуы есебінен тұрақты және
2019-2023 жылдардағы ақша-несие сая-
саты инвестициялық нарықтың дамуына,
банк секторының белсенді несиелендіруін
ынталандыруға оңтайлы әсер етті. Болжам-
ды кезеңдегі ЕДБ несиелерінің орташа
жылдық өсу қарқыны 7,9% деңгейінде бо-
лады деп күтілуде, атаулы тұрғыда ол 2019
жылғы 15,2 трлн теңгеден 2023 жылы 20,6
трлн теңгеге дейін өседі деп күтілуде. Осы
кезеңде резиденттер депозиттері
8,1%
өсіп, 2023 жылы 28,8 трлн теңгеге жетпек.
Қаржы массасының деңгейі экономикалық
дамуға сәйкес болады, орташа монетизаци-
яның шамасы 37,3%-ды құрайды. Болжамды
кезеңде
2020-2023 жылдар аралығында
инфляция деңгейін
3,0-4,0% төмендету
жоспарлануда.
Инвестицияның озық өсіміне Қазақстан
Республикасы Үкіметінің мынадай ша-
раларын іске асыру ықпалын тигізетін
болады:
- Жобалау басқармасының бизнестегі
шығындарды төмендетуге, еңбек өнімділі-
гін арттыруға, жобаларды жедел және
тиімді басқару арқылы қосымша бағаны
арттыру мен инвестициялық қаржыны
тиімді тартуға бағытталған бастамалары;
- қайта өңдеу және агроөнеркәсіп сектор-
лары, сондай-ақ қызмет көрсету салалары-
ның көрсетілген кәсіпорындар топтары-
ның инвестициялық мүмкіндігін ұлғайтуға
бағытталған орта және шағын кәсіпкерлікті
несиелеу жөніндегі шаралар;
- аталған салаларға инвестиция тарту
есебінен тұрғын үй және жоғарғы білім
алуды қарастыратын жаңа әлеуметтік ба-
Шымкент қаласы, S.J. SAMRUK фабрикасы. Ерлер костюмдерін тігу жобасы. Компания «БЖК-2020»
аясында кепілдік беру құралы бойынша қолдауға ие болды.
стамалар;
ЖЫЛДЫҚ ЕСЕП 2018
– берешек және жеке капиталды, сондай-ақ
арқылы бизнесті жүргізудің жеңілдігі бой-
бойынша мемлекеттік қолдау шаралары
инфрақұрылымдық құрылысты инвестици-
ынша қалалар мен аймақтардың рейтингі
жалғастырылатын болады. Кәсіпкерлікті
ялауға қажетті тартымды жағдайлар жасай-
енгізіледі.
қолдаудың қосымша шаралары есебінде
тын мемлекеттік-жеке әріптестіктің тиімді
Үкімет пен Ұлттық Банктің ортақ жоспар-
механизмдері.
«БЖК
2020» аясында субсидиялау,
лары бойынша Ұлттық қордан бөлінген
банк несиелерін ішінара кепілдендіру,
қаржы аясында жұмыстар жалғастыры-
Өңірлік деңгейде жаппай кәсіпкерлікті да-
жетіспейтін инфрақұрылымдарды тар-
лады. Несиелеу нарығындағы қосым-
мыту, бизнестің түрлі кедергілерін төмен-
ту, мемлекеттік гранттар беру, оқыту
ша өтімділікті қолдау үшін халықаралық
дету жөніндегі шаралар кешені қабылдана-
және кәсіпкерлерге консалтинг қызметін
қаржы ұйымдарынан несие тарту бойынша
тын болады. Арнаулы сыйақы тағайындау
көрсету арқылы несиелерді арзандату
жұмыстар да жалғасын табады.
Атырау облысы, «TransTech International» ЖШС. Нан-тоқаш және макарон өнімдерін өндіру жобасы, «Дәулет Нан» нан зауыты.
Компания Қазақстан Республикасы Ұлттық Қорының қаражаты есебінен жүзеге асырылатын өңдеу өнеркәсібі
саласында жұмыс істейтін ШОК субъектілерін қолдау бағдарламасы аясында мемлекеттік қолдауға ие болды
ЖЫЛДЫҚ ЕСЕП 2018